Aquariumhout: een gids vol met tips en informatie

Je aquascape is niet compleet zonder een mooi stuk hout. Maar naast een optische functie heeft aquariumhout ook invloed op je waterwaardes en het gedrag van je bewoners!

Er zijn veel soorten hout maar aquariumhout is echt speciaal bedoeld voor het aquarium: het is niet giftig, het drijft niet (als het goed is behandeld) en het geeft visueel een prachtig plaatje om naar te kijken. Zeker een aanrader om in je aquarium te hebben. Let maar op!

In dit artikel bespreek ik de volgende onderwerpen over aquariumhout:

Waarom hout in je aquarium?

Aquariumhout kopen? Koop hout niet zomaar bij een winkel die je niet kent. Grote kans dat het niet goed afloopt. Zelf ben ik vrij kieskeurig met het kopen van prachtige stukken aquariumhout. Hier haal ik altijd mooie stukken Driftwood vandaan. Hier kun je ook mooie stukken HoneyComb Wood bekijken.

Heb je het aquariumhout al gekocht of wil je hout bestellen? Dan maak je een goede keuze. Aquariumhout geeft namelijk veel voordelen. Het maakt je aquarium natuurlijker. Zowel visueel als voor de balans in het aquarium. Beter voor je vissen en beter voor je water. Grofweg kun je zeggen dat aquariumhout de volgende voordelen biedt:

Problemen met aquariumhout opgelost

Het gebeurt vaak, je hebt een mooi stuk hout aangeschaft en in het aquarium geplaatst. Wat gebeurt er vervolgens? Juist: problemen. Best irritant maar gelukkig wel goed op te lossen. De meest voorkomende problemen met daarbij de oplossingen, licht ik toe:

Aquarium hout blijft drijven

Zo trekt het hout vol met water en blijft het op de bodem liggen. Je kunt dit buiten het aquarium doen, maar ook in het aquarium: verzwaar het hout met enkele stenen zodat het op de gewenste positie op de bodem blijft liggen. Na 1 tot 2 maanden kun je de stenen verwijderen en is het hout zwaar genoeg geworden dat het op de bodem blijft liggen.

Aquarium water verkleurt door hout (bruin / gelig water)

Je zou de hoeveelheid tannine in de loop van de tijd moeten zien afnemen. Zit het hout al in je tank, dan kun je een koolfilter gebruiken om het water te zuiveren van tannines. Bruin water kan behoorlijk schrikken zijn. Gelukkig is het niet schadelijk.

Schimmel op het hout

Tannines hebben de eigenschap het pH niveau van het water te verlagen. De tannines hebben ook een antibacteriële functie. Tot zover leuk, maar deze tannines zorgen soms ook voor een bevorderde groei van schimmels. Daarom zal je soms een witte schimmel op je hout zien vormen. Dat kan geen kwaad, maar als je dat tegen wil gaan dan kun je het hout uit je aquarium halen en schoon schrobben.

Algen op aquariumhout

Dit is misschien het meest vervelende probleem met aquariumhout, die vervelende algen. Dit kan geen kwaad en veel hobbyisten houden ook van het natuurlijke uiterlijk. Het probleem met algen is alleen vaak: het worden er steeds meer. En dat is erg irritant.

Heb je liever geen algen op je hout? Je kunt een anti algenmiddel toevoegen, maar ook het hout uit het aquarium halen en onder de kraan schoon schrobben of afspoelen met kokend water. Maar voorkomen is beter dan genezen, dus het loont om opzoek te gaan naar de oorzaak. Begin eens te kijken of je planten goed groeien. Doen ze dat niet? Zorg daar eerst voor. Grote kans dat de algen ook minder worden.

Aquarium inrichten met hout, hoe doe je dat goed?

Sowieso een goede beslissing om een stuk hout in je aquarium te leggen. Het geeft veel diepte in je bak, biedt ruimte voor schuilplaatsen voor de vissen en ziet er fantastisch uit. Tenzij je het hout zonder nadenken in je aquarium legt. Dan ziet het er eerder uit alsof er iets niet helemaal klopt. Daarom wat extra tips om over na te denken, voordat je het hout toevoegt.

Tip één: maak eerst een overzichtelijk plan, voordat je met de inrichting begint

Hout is uiteindelijk één van de elementen in het aquarium. Je hebt ook te maken met aquariumplanten, misschien rotsen, grinddikte en decoratie. Om ervoor te zorgen dat het aquarium niet rommelig gaat ogen, maar eenheid uitstraalt, maak eerst een schets.

Dan zie je de verhoudingen beter en voorkom je bijvoorbeeld dat je een te groot stuk aquariumhout koopt. Dat gebeurt namelijk vrij vaak. Ook zie je dan beter wat de decoratie ten opzichte van elkaar doet. Is het een overkill of juist leuk om er nog iets bij te zetten?

Tip twee: veranker het aquariumhout goed

Aquariumhout plaats je op een veilige en open plek in het aquarium. Zoals in elk aquarium is een goede waterstroom om objecten belangrijk. Zo voorkom je het verzamelen van afval rond de basis en takken.

Duw het hout stevig in het grind en zet het eventueel vast met stenen en rotsen. Als de takken te lang zijn, kun je ze uit de tank laten steken voor een mooi effect (als je een open tank hebt) of ze afzagen (meestal boven het oppervlak om de illusie te behouden dat het hout uit het water vertakt).

Tip drie: bevestig aquariumplanten op het hout en vul aan met stenen

Zelf vind ik de combinatie aquariumplanten en hout erg mooi. Dat geeft vaak een rustig en natuurlijk effect. Planten bevestig je op het aquariumhout voordat het in het aquarium wordt geplaatst. Dit kan het beste met (oplosbaar) naaidraad, vislijn of metalen draad (maar geen koper!). Zodra de plant is geworteld aan het hout, kan de lijn worden verwijderd.

Plaats het hout, ook als het je ‘centerpiece’ is, net iets uit het midden om een natuurlijk effect te creëren. Aan de open zijde plaats je de basis van het hout. Hier kun je een rotsformatie maken, enerzijds om het hout te verzwaren zodat het niet gaat drijven, anderzijds om balans aan te brengen tussen hout en rotsen, zonder dat je aquarium te druk gaat ogen.

Wat zijn bekende soorten aquarium hout?

Zoals aangegeven kan je vrijwel iedere soort hout in je aquarium plaatsen. Behalve natuurlijk als het hout giftige stoffen afgeeft waar je aquariumbewoners niet tegenkunnen. Bovendien zal onbehandeld hout drijven. Daarom zijn er een aantal soorten hout die we beschouwen als ‘aquariumhout’. Deze houtsoorten zien er vaak spectaculair uit in het aquarium. Een mooi stuk hout dient als een ‘eyecatcher’ in het aquarium. Je ogen gaan er automatisch heen.

Kienhout

Kienhout is er in vele soorten en maten en wordt vaak gebruikt als een aantrekkelijk en natuurlijk ogend ornament in het aquarium. Andere voordelen zijn onder meer het bieden van schuilplaatsen voor de schuwere soorten, het helpen vormen van natuurlijke territoiren en het kan worden gebruikt als ankerpunt voor het bevestigen van aquariumplanten zoals Javamos, Javavaren en Anubias barteri.

Kienhout is oorspronkelijk een verzamelnaam voor aquariumhout dat wordt gevonden in veen. Dat kunnen allerlei soorten hout zijn, bijvoorbeeld van eiken, naaldbomen of andere loofbomen. Door het veen is het hout afgesloten van zuurstof geweest en daardoor wel honderden jaren geconserveerd gebleven. Het voordeel is dat het hout daarom langer goed blijft in je aquarium, het nadeel is dat het hout vol zit met vuil en bacteriën uit het veen.

Echt kienhout wordt nauwelijks meer aangeboden door aquariumspecialisten vanwege de hoge kosten. In plaats daarvan worden verschillende houtsoorten gebruikt die buiten zijn gedroogd zonder het conserveringsproces van een echt moeras.

Kienhout bevat van nature tannines (organisch materiaal) die in je aquariumwater terecht komen, waardoor het water een bruinige kleur krijgt. Dit is volkomen onschadelijk.

Sommigen hobbyisten vinden het juist wenselijk, bijvoorbeeld wanneer ze proberen om het water van de Amazone na te bootsen. Wil je voorkomen dat je water bruin kleurt? Lees verder in dit artikel hoe!

Kienhout wordt vaak toegevoegd aan ‘houtetende’ meervalsoorten, zoals bijvoorbeeld de Pleco en de Ancistrus. Deze vissen verteren het hout dat als afval wordt uitgestoten niet echt, maar verteren wel het bijbehorende organische materiaal wanneer ze met hun tanden het oppervlak van hout schrapen, zoals algen en microscopisch kleine diertjes en planten die gezamenlijk bekend staan ​​als ‘Aufwuchs’.

Driftwood of drijfhout

Een andere verzamelnaam die je vaak tegen zult komen als je op zoek bent naar aquariumhout is driftwood. Met de Engelse term wordt al het hout bedoeld dat door rivieren is meegesleurd. Het hout is daardoor weerbarstig geworden en heeft vaak ook mooie vormen aangenomen. De meest bekende soorten driftwood zijn:

Malaysian driftwood

Maleisisch drijfhout is een unieke houtsoort die uit Maleisië wordt geëxporteerd. Verschillende soorten bomen komen oorspronkelijk uit het land, maar het meest gewilde hout is afkomstig van een plant genaamd Diospyros Ebonasea. Deze vaste plant produceert enkele van de dichtste en donkerste houtsoorten die in veel industrieën worden gebruikt.

Malaysian driftwood zijn solide, vaak grotere stukken hout. Het hout heeft een bruine kleur die dicht tegen oranje aanligt. Prachtig in een aquarium, maar het hout zal wel veel tannines afgeven, waardoor het water van je aquarium bruin kan kleuren.

Sumatran driftwood

Sumatran driftwood zijn eigenlijk stukjes gesneden mangrovewortel. De stukken variëren in grootte van ongeveer 25 cm tot 150 cm voor de zeer grote tanks. Het wordt vaak gebruikt door aquascaping-fans als een centraal stuk hardscape. Sumatran driftwood geeft nauwelijks tannines af, maar is af en toe wel onderhevig aan schimmelgroei. Het hout moet vaak eerst geweekt worden om drijven tegen te gaan. Dit proces kan tot een week duren.

Mangrove hout

Ook Mangrove hout is eigenlijk een verzamelterm. Met Mangrove hout wordt het hout aangeduid dat uit mangroves komt en herkenbaar is aan de wortelachtige takken. In Nederland wordt vooral Spiderwood als Mangrove hout aangeboden. Mangrove hout los van Spiderwood is ook erg mooi. Zelf koop ik mangrove hout hiervandaan.

Spiderwood

Spiderwood (Azalea-wortel) komt uit Azië en lijkt met alle kleine wortelachtige zijtakjes op, je raadt het al, een spin. Dat maakt het een perfecte schuilplaats voor de kleinere vissen. Het hout wordt door aquariumspecialisten zonder schors verkocht, waardoor het een lichte kleur heeft.

Het hout geeft geen tannines af en verandert bovendien het pH niveau niet. Wel moet het hout eerst goed geweekt worden, anders blijft het drijven. Daarnaast kan Spiderwood een bacteriebloei of biofilm en schimmelvorming veroorzaken, maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn. Eventueel kun je het hout uit het aquarium halen en schoon schrobben.

Mopani hout

Mopani-hout is afkomstig van de Mopane-boom (Colophospermum mopane) die afkomstig is uit Sub-Sahara Afrika. Mopani is herkenbaar aan de grote grove stukken die tweekleurig aandoen. Vaak een lichtere buitenzijde met donkere accenten aan de onderkanten. Het is relatief zwaar hout en wordt, mede vanwege het formaat, vaak gebruikt in de grotere aquaria.

Het hout wordt bij aquariumspecialisten vaak aangeboden zonder schors. Mopani hout kan kleur afgeven aan je water (tannines) en heel vaak is na enkele dagen een witte schimmelachtige groei te zien op het hout.

Dit is volkomen onschadelijk en gaat weer weg binnen een paar weken. Je kan het eventueel verwijderen door het hout uit het aquarium te halen en goed af te schrobben.

Sommige algeneters, zoals de Ancistrus, zal de schimmel zelfs eten. Algeneters zijn sowieso dol op een flink stuk hout in het aquarium. Daar doe je ze een groot plezier mee.

Wat zijn veilige houtsoorten voor gebruik in een aquarium

Dikwijls komt het voor dat je buiten of op vakantie een mooi stuk hout ziet, en dat in je aquarium wilt leggen. Ik raad sowieso aan om aquariumhout ook alleen maar in aquarium speciaalzaken te kopen. Mocht je je toch niet kunnen inhouden, dan heb ik de veilige soorten voor je onder elkaar gezet.

Veilige houtsoorten voor het aquarium

Wat zijn onveilige houtsoorten voor het aquarium?

Ook zijn er een aantal houtsoorten vooral niet geschikt voor het aquarium. Ook deze heb ik even bij elkaar gezet, voor het geval je twijfelt.

Onveilige houtsoorten voor het aquarium

Hoe lang moet je aquariumhout weken?

Het hout dat je hebt gevonden, maar ook drijfhout en vaak zelfs het hout dat je in een aquariumspeciaalzaak hebt gekocht, moet worden geweekt omdat het anders blijft drijven. Je kunt dit proces eenvoudig zelf uitvoeren.

Ik raad je aan om het hout te weken voordat je het in het aquarium plaatst, zodat je meteen tannines verwijderd. Hieronder vind je een stappenplan:

• Stap één: Pak een teil of bak die groot genoeg is waar het stuk hout in z’n geheel in past.
• Stap twee: Spoel het stuk hout eerst goed af en plaats het dan in de teil of bak.
• Stap drie: Zoek enkele stenen waarmee je het hout kunt verzwaren. Spoel ook de stenen eerst goed af.
• Stap vier: Vul de teil of bak met water totdat het hout helemaal onder water staat en plaats de stenen zo dat het hout niet gaat drijven.
• Stap vijf: Na enkele dagen zal je zien dat het water bruin is gaan kleuren. Ververs het water in dat geval.
• Stap zes: Blijf het water om de 3-6 dagen verversen totdat het water de gewenste kleur heeft. Dit zal uiteindelijk de kleur van je aquariumwater worden!
• Stap zeven: Test na 2-3 weken voorzichtig of het hout niet gaat drijven door enkele stenen te verwijderen. Als het hout niet naar de oppervlakte komt kun je het in je aquarium plaatsen.

Hout verzamelen en voorbereiden voor gebruik in het aquarium

Voor aquariumhout zoek je naar droog hout, maar in sommige gevallen kun je ook stekken van levende bomen halen. Het hout dat je hebt gevonden laat je een paar weken drogen om het resterende sap te verwijderen. Laat het hout vervolgens weken. Het inweken is niet altijd nodig, maar helpt het hout te laten zinken en de schors gemakkelijker los te laten. Het verwijderen van de schors is optioneel.

De beste tijd om hout te verzamelen is de nazomer. Ga naar een loofbos en zoek naar beuken en eiken. In de zomer laten de grotere bomen takken vallen om zichzelf te beschermen tegen uitdroging. Deze takken zijn meestal droog en zijn onlangs gevallen, dus ze zijn nog niet gaan rotten. Je kunt natuurlijk ook vers hout vinden na een storm.

Je kunt ook drijfhout op het strand zoeken. Ondanks dat het geen ziekteverwekkers voor zoetwatervissen bevat (vanwege het zoute water waar het hout een tijd in heeft gelegen), kan drijfhout uit de zee wel andere problemen geven. Het hout is extreem drijvend. Het heeft waarschijnlijk al jaren op zee rondgedreven. Daarnaast weet je niet met welke stoffen het hout in aanraking is geweest, zoals bijvoorbeeld olie.

Hoe maak je hout veilig voor aquariums?

Voordat je het hout aan het aquarium toevoegdt, moet het worden schoongemaakt. Dit doe je eenvoudig met een schone maar zachte borstel: wrijf voorzichtig over het hout en de takken onder een kraan. Dit helpt stof en losse deeltjes los te maken. Gebruik in ieder geval geen schoonmaakmiddelen of zeep. Het hout is poreus en zal deze schadelijke chemicaliën absorberen en later in het aquarium vrijgeven.

Tot slot: wat zijn jouw ervaringen met hout in je aquarium?

Heb je zelf nog tips voor onze mede aquarium hobbyisten? Of nog een toevoeging? Of gewoon een vraag, laat je opmerking dan achter bij de reacties. Die kun je hieronder vinden. Veel plezier met onze fantastische hobby!